ستون فقرات انسان شامل 26 مهره است که به وسیله صفحاتی به نام دیسک بین مهره ای از یکدیگر جدا میشوند.گاهی اوقات دیسک از قسمت عقبی خود دچار بیرون زدگی یا فتق می شود. این قسمت بیرون زده روی نخاع یا ریشه های نخاع فشار وارد می کند. همین امر منجر به بروز درد در ناحیه کمر با انتشار به پاها می شود.
در بعضی از افراد، عمدتا افراد میانسال، پوسته بیرونی سخت دیسک در ناحیهای دچار ضعف یا پارگی میشود. هنگامی که این اتفاق میافتد، بخشی از هسته داخلی نرمال دیسک میتواند از حالت عادی (فتق) خارج شود و وضعیتی به نام فتق دیسک ایجاد کند.
در حقیقت دیسک منجر می گردد به جلو و عقب و چپ و راست بچرخیم. توجه کنید که وظیفه آن تنها به این مورد ختم نمی گردد. دیسک را می توان به بلبرینگ تشبیه نمود که میان مهره ها قرار می گیرد. دیسک کمر در تمامی مردم وجود دارد. ولیکن زمانی که فرد اصطلاح دیسک کمر را به کار می برد. هدف آن این است که دیسک کمر او معیوب و یا پاره شده است. در این صورت پزشک به چند شیوه آن را تشخیص خواهد نمود.
علت بیرون زدگی دیسک کمر
دانشمندان به طور کامل نمیدانند که چرا دیسک دچار فتق میشود. بیشتر تئوریها این شرط را به ترکیبی از عوامل زیر نسبت میدهند:
- فرسودگی دیسک– فتق دیسک در جوانان بسیار نادر است، اما در بین افراد ۳۵ تا ۵۵ سال متداول است. از بین همه عوامل مسئول فتق دیسک، پیر شدن احتمالاً مهمترین آن است. با افزایش سن، پوسته بیرونی دیسک به آرامی رو به انحطاط میرود که احتمالاً به دلیل چندین دهه ایستادگی و خم شدن پشت است.
- عوامل ژنتیکی– در برخی خانوادهها، تعدادی از اعضای خانواده از فتق دیسک رنج میبرند، در حالی که سایر خانوادهها به هیچ وجه تحت تأثیر قرار نمیگیرند. اگر این بیماری در یک خانواده اتفاق بیفتد، ممکن است ابتدا غیرمعمول باشد، حتی افراد جوانتر از ۲۱ سال نیز ممکن است دچار آن شوند. تحقیقاتی در مورد شناسایی ژنهای خاص مرتبط با اشکال ارثی بیماری دیسک در حال انجام است.
- عوامل خطر فردی– اگر به کاری مشغول هستید یا ورزشی که میکنید شامل بلند کردن شدید یا پیچ خوردن یا خم شدن بیش از حد کمر است، ممکن است در معرض خطر فتق دیسک باشید.
فتق دیسک کمر چه درمان هایی دارد؟
جراحی دیسک کمر در موارد شدید که بیرون زدگی دیسک شدید است توصیه می شود. اگر فتق دیسک سبب فلج اندامهای تحتانی یا بی اختیاری در دفع ادرار و مدفوع شود جراحی دیسک کمر باید فورا انجام شود. در مواردی که با فتق دیسک کمر فلج مختصری ایجاد شده است اما به تدریج میزان فلج رو به افزایش است نیز باید جراحی دیسک کمر صورت گیرد. در سایر موارد بیماران دیسک کمر، معمولاً به مدت یک هفته تا 10 روز استراحت به همراه فیزیوتراپی توصیه می شود. طی این مدت بیمار باید از نشستن حتی الامکان پرهیز کند. همچنین از خم و راست شدن و برداشتن اشیای سنگین یا رانندگی نیز اجتناب نماید.
تاثیر فیزیوتراپی بر درمان دیسک کمر چقدر است؟
اغلب بیمارانی که فتق دیسک کمر دارند با انجام فیزیوتراپی و بدون جراحی کاملاً بهبود می یابند. البته احتمال عود کردن بیماری در آنها در آینده نیز وجود دارد. لذا باید مواردی نظیر پرهیز از برداشتن اشیای سنگین را همیشه رعایت کنند.
در برخی از بیماران، علایم بیماری دیسک کمر حالت مزمن پیدا می کند. یعنی تا ماه ها و یا حتی سال ها بیمار به صورت دوره ای با علایم بیماری دست و پنجه نرم می کند. بهترین راه برای بهبود علائم مزمن، مراجعه دوره ای به کلینیک های فیزیوتراپی است.
در بسیاری از موارد، نمیتوان از فتق دیسک جلوگیری کرد. اما اگر در گذشته از فتق دیسک رنج میبردید، ممکن است با رعایت این موارد، شانس عود کردن مجدد آن کاهش یابد:
- اجتناب از فعالیتهایی که نیاز به بلند کردن اجسام سنگین یا خم شدن مکرر دارند.
- تمرین حفظ وضعیت خوب بدنی
- حفظ وزن سالم
- دنبال کردن یک برنامه فیزیوتراپی با هدف تقویت قدرت عضلات کمر و بهبود انعطاف پذیری شکم و کمر
- به طور مرتب ورزش کنید، به خصوص شنا و پیاده روی
دیسک کمر یکی از بیماری های شایع سالمندان است که اغلب افراد با بالا رفتن سن دچار آن می شوند. ولیکن می توان با انجام حرکات ورزشی با راهنمایی های فیزیوتراپیست در منزل به پیشگیری و درمان دیسک کمر کمک نمود.لطفا برای کسب مشاوره با ما تماس بگیرید