فیزیوتراپی کتف و بازو
دررفتگی شانه و دررفتگی کتف زمانی اتفاق می افتد که استخوان بالای بازو به خاطر فشار بطور کامل از محل عادی خود در حفره شانه (مفصل شانه) خارج شود. عدم قرار گیری مناسب شانه در محل معمولاً با درد زیاد و ناتوانی در حرکت بازو تا زمان جا انداختن و بر گرداندن شانه به محل آن همراه است.
هنگامی که فرد دچار دررفتگی کتف یا شانه می شود، معمولاً به خدمات تخصصی یک فرد حرفه ای برای برگرداندن شانه به محل و جا انداختن آن نیاز است. پس از اینکه استخوان شانه در محل صحیح قرار گرفت، متخصص فیزیوتراپی برای درمان دررفتگی شانه از برنامه توانبخشی بر روی شانه شما استفاده می کند تا به این ترتیب وضعیت شانه بهبود پیدا کرده و از آسیب دیدگی مجدد آن جلوگیری شود.
علت دررفتگی شانه
دلایل دررفتگی و نیمه دررفتگی شانه و ناپایداری آن بسیار زیاد است. اگر سطح مفصل شکلی متفاوت داشته باشد – بهعنوان مثال اگر حفره گلنوئید کمی پهنتر از حد معمول باشد و یا سر استخوان بازو شکل بیضی به خود بگیرد – ممکن است مفصل ازلحاظ آناتومی در مقایسه با سایر افراد کمتر پایدار باشد.
ساختارهای متفاوتی از پایداری و ثبات مفصل شانه پشتیبانی میکنند، مانند:
لابروم گلنوئید:
یک حلقه غضروفی است که حفره گلنوئید را عمیقتر میکند و درنتیجه ثبات شانه افزایش مییابد.
کپسول مفصلی:
از یک غشاء تشکیل شده که کل مفصل را دربر میگیرد و یک پایداری برای کل مفصل ایجاد میکند، همچنین درون خود مایع مفصلی (مایع سینوویال) را نگه میدارد که باعث روانسازی سطح استخوانها میشود.
رباطها:
استخوانها را نزدیک به یکدیگر نگهداشته و از حرکت نابجای آنها جلوگیری به عمل میآورد.
عضلات:
با کمک رباطها از ایجاد حرکتهای ناخواسته جلوگیری به عمل میآورند، همچنین باعث حرکت مفصل نیز میشوند.
ممکن است بیثباتی شانه توسط عوامل زیر ایجاد شود:
تروما:(بیثباتی شانه در اثر سانحه) معمولاً به دلیل یک حادثه و یا آسیب خاص در ساختارهای پایدار کننده شانه، ایجاد میگردد.
مصدومیتهای قدیمی: برای مثال ممکن است آسیب قدیمی باعث ضعف کپسول گردد که در پی آن نیمه دررفتگی شانه رخ میدهد. به این نوع بیثباتی” نیمه دررفتگی پس از سانحه ” میگویند.
شل شدن مفصل (بیثباتی غیرتهاجمی):ممکن است به خاطر اختلالات آناتومیک، یا برخی از شرایط (مانند ضعیف شدن ماهیچهها در بارداری) مفاصل دچار حالتی شوند که به آن شلی مفاصل یا هایپرموبیلیتی میگویند.
ایجاد بیثباتی حاد در یک مفصل آسیبدیده: معمولاً زمانی پدید میآید که یک آسیب حاد بر یک مفصلی که از قبل دچار نقص بوده، وارد میشود.
درمان
روش های درمان شانه درد ناشی از دررفتگی شانه می تواند شامل موارد زیر باشد:
- جا انداختن شانه: پزشک ممکن است بعد از تشخیص در رفتگی شانه سعی کند با استفاده از حرکت های آرام، استخوان های شانه را به محل صحیح آنها باز گردانده و در اصطلاح جا اندازد. در این حالت با توجه به مقدار درد و ورم، ممکن است نیاز به استفاده از مسکن یا ماده بی حسی وجود داشته باشد یا در مواقع نادر ممکن است قبل از دستکاری استخوان های شانه، بیمار در حالت بی هوشی عمومی قرار گیرد. هنگامی که استخوان های شانه به محل مناسب برگردانده شدند، درد شدید می بایست بلافاصله بهبود پیدا کند.
- عمل جراحی: در موارد نادر، در صورتی که اعصاب یا رگ های خونی شما آسیب دیده باشد، طبق تشخیص جراح شانه ممکن است به عمل جراحی برای بیمار نیاز باشد.
- بی حرکت کردن: پزشک ممکن است از آتل برای چند روز تا چند هفته به منظور بی حرکت کردن وضعیت شانه و بازو استفاده کند.
- دارو: پزشک ممکن است داروهای مسکن یا شل کننده عضلات برای شما با هدف راحتی بیشتر در زمان درمان و بهبود شانه و بازو تجویز کند.
- توان بخشی. پس از اینکه آتل شما برداشته شد، مهم است که برنامه توانبخشی تدریجی برای بازیابی دامنه حرکت، نیرومندی و ثبات مفصل شانه شما شروع شود.
فیزیوتراپی بعد از دررفتگی شانه و کتف
درمان فیزیوتراپی برای درمان دررفتگی شانه برای تسریع فرآیند درمان و اطمینان از دستیابی به نتایج بهینه و پیشگیری از دررفتگی مکرر شانه لازم و ضروری است. این درمان ممکن است شامل ورزش های شانه درد و موارد زیر باشد:
- ماساژ بافت های نرم
- استفاده آتل
- حرکت دادن مفاصل (قفسه سینه یا گردن)
- طب سوزنی
- گرما یا سرما درمانی
- اولتراسوند
- ورزش های مخصوص برای بهبود توانایی چرخش، پایداری، تقویت، انعطاف پذیری و ایجاد ثبات در مفاصل کتف از سوی فیزیوتراپیست تجویز می شود.
- آب درمانی
- ارائه توصیه برای اصلاح فعالیت ها
- اصلاح وضعیت قرار گیری شانه
- اصلاح بیومکانیک (برای مثال اصلاح تکنیک های حرکتی، نحوه شنا کردن، ورزش تنیس، تکنیک برداشتن وزنه و موارد مانند آن)
- ارائه یک برنامه برای بازگشت به فعالیت های عادی و نظارت
متخصصان کلینیک فیزیوتراپی پرسیمه با بهره گیری از ابزارها و روش های گفته شد در درمان دررفتگی شانه و کتف اهداف زیر را دنبال می نمایند:
- بازیابی دامنه حرکتی: ورم و درد می تواند باعث کاهش دامنه حرکتی شانه شود. متخصص فیزیوتراپی می تواند به انجام تمرین های ورزشی ایمن و موثر برای بازیابی دامنه حرکتی کامل شانه به شما کمک کند. علاوه بر این، پزشک متخصص ممکن است از تکنیک های خاص تحت عنوان درمان دستی یا کایروپراکتیک برای کمک به کاهش درد در ناحیه شانه، بازو و کتف استفاده کند.
- تقویت شانه و بهبود عدم پایداری آن: در این حالت با توجه به میزان آسیب وارد شده و میزان پیشرفت شما در زمان ریکاوری، متخصص فیزیوتراپی می تواند از تمرین های تقویتی مناسب برای بهبود وضعیت شانه شما استفاده کند. در صورتی که فعالیت های لازم برای تقویت عضلات شانه استفاده نشود، همواره امکان باقی ماندن عدم پایداری مفصل شانه و دررفتگی های مکرر مفصل شانه به خاطر این مسئله وجود دارد.
- آموزش مجدد عضلات شانه: متخصصان حرکت درمانی می توانند به عضلات شانه شما برای یادگیری نحوه عکس العمل های صحیح به فشارهای تصادفی وارد شده کمک کنند. این متخصصان تمرین های تجویز شده برای بیمار را برای کمک به وی جهت بازگشت به فعالیت های عادی طراحی کرده اند.
- آموزش های خاص برای انجام فعالیت های عادی یا فعالیت های ورزشی: بر اساس الزامات شغلی یا نوع ورزشی که شما انجام می دهید، ممکن است نیاز به استفاده از یک برنامه توانبخشی اضافی برای کمک به عضلات شانه با توجه به فعالیت های انجام شده وجود داشته باشد. در این حالت متخصص فیزیوتراپی می تواند به طراحی برنامه ای که تمام این موارد را پوشش دهد، کمک کند. برای مثال، اگر شما به فعالیت پرتاب وزنه اشتغال دارید، متخصص فیزیوتراپی به شما برای بهبود وضعیت پرتاب کردن و توجه خاص به نحوه پرتاب وزنه کمک می کند.
بسیاری از بیمارانی که دچار دررفتگی کتف شده اند با استفاده از برنامه فیزیوتراپی مناسب بهبود پیدا کرده و به فعالیت عادی خود باز می گردند. این فرآیند نیاز به چند هفته تا چند ماه زمان برای دستیابی به اهداف بهینه مورد نظر دارد.